Tarımsal alanlarda bilimsel araştırmalar yapan Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü (TAE), tahıl alanlarına  en fazla zarar veren zararlı ve yaprak leke hastalıklarına karşı en doğru ilaçlamayı belirlemek için çalışmalar yürütüyor.

Proje, yaklaşık iki yıl sonra, üreticiye tahılda en çok zarar veren zararlı ve hastalıklara karşı, en doğru ilaçlama uygulaması ve zamanı konusunda tavsiyede bulunabilmeyi hedefliyor.

Proje yürütücüsü TAE Ziraat Yüksek Mühendisi Ayda Konuksal, “Bu, yaprak leke hastalıkları ve zararlılara karşı hangi zamanda ilaçlama yapıldığında en etkili sonucun  alınabileceğini gösterecek bir çalışmadır” dedi.

Tahıl Alanlarında Ekim ve Yeşil Aksam Mücadele Zamanlarının Araştırılması projesinde esas olarak en fazla zarar veren Hesse sineği ve yaprak lekeleri hedef alınıyor.

–        İki yıl sonra tavsiyelerde bulunabilecek noktada olacağız

Konuksal, “İki yılın sonunda (çalışma tamamlandığında) yaprak lekeleri ve Hesse sineğine karşı üst yüzey ilaçlamasının en doğru zamanı konusunda tavsiyelerde bulunabilecek noktada olacağız” dedi.

Amaçlarının yanlış ilaçlama yapılmasının önüne geçmek ve daha etkili ilaçlama uygulamalarını teşvik etmek olduğunu belirten Konuksal, bilinçsiz ilaçlamanın zararlılarla beslenen böceklerin de tükenmesine neden olunduğunu vurguladı.

Konuksal, yanlış zamanda yapılan ilaçlamayla üreticinin arzu ettiği sonucu alamamasının yanında maddi kayba uğradığını kaydetti.

–        Türkiye’de de yapılmadı

Projenin 4 yıllık olduğunu ve 2025’te tamamlamayı öngördüklerini ifade eden Konuksal, bu çalışmanın  Türkiye’de de henüz yapılmadığını anlattı.

Konuksal 2011-2017 döneminde yaptıkları ayrı bir çalışmayla da tahıl alanlarındaki zararlı ve yararlı böceklerin envanterinin çıkarıldığını söyledi.

Söz konusu araştırmada ekonomik zarara neden olan iki ana zararlı bulunduğunu bunların ekin güvesi ve Hesse sineği (esas zararlı) olduğunu gördüklerini, dolayısıyla her görülen zararlı için ilaçlama yapılmasının yanlış olduğunu ifade eden Konuksal, Hesse sineğinin yüzde 30 a kadar verim kaybına neden olabileceğini de tespit ettiklerini söyledi.

Çalışmada 51 hastalığın tespit edildiğini, ekonomik zarar verenlerin de yaprak lekesi hastalıklarının olduğunu  gördüklerini kaydeden  Konuksal, bu konuda halihazırda hazırlanmş bir kitapçık bulunduğunu ifade etti.

–        Sirividi’ye karşı ilaçlama yapılıyor ama esas verim kaybına Hesse sineği neden olyor

Hesse’nin çıplak gözle görülmesinin zor olduğunu, Ekin Güvesi (Sirividi’nin) kolayca görünebileceğini, bu nedenle genellikle yapılan ilaçlamanın Sirividi’ye karşı yapıldığını ancak esas zararlının Hesse sineği olduğunu kaydeden Konuksal, Sirividiye karşı ilaçlamanın, tahıl alanının yüzde 20’sini etkilediğinde yapılması gerektiğini de kaydetti

Hesse sineğinin 15 günlük bir yumurtlama dönemi bulunduğunu ve bir Hesse sineğinin 200-300 arası yumurta bırakabileceğini ifade eden Konuksal, larvanın üç gün bitki üzerinde beslenmesinin, bitkinin bodur kalmasına, kardeşlenememesine yol açtığını vurguladı. Konuksal, Hesse’nin çok küçük olduğundan binokülerle görülebileceğini vurguladı.

Proje kapsamında Türkmenköy’deki merkezde 15 parsel oluşturduklarını ve bu parsellerdeki zararlılar ve yaprak leke hastalıklarıyla ilgili her hafta gözlem yaptıklarını anlatan Konuksal, çalışmada en etkili ilaçlama zamanını tespit etmek için farklı evrelerde ilaçlama yapıp gözlemlemeler yapıldığını ifade etti.

–        Hesse sineği ile mücadele

Hesse sineği ile mücadelede sertifikalı tohum kullanılması ve münavebeli ekimin çok önemli olduğunu kaydeden Konuksal, sertifikalı tohumların kalite açısından güvenli olduğunu çünkü sağlam olmayan tohum içermediğini; kendi tohumluğunu kullanmayı isteyen üreticilerin de tohumlarını selektörden geçirmesi gerektiğinin ifade etti, devlet yanında iki özel şirketten bu konuda faydalanılabileceğini söyledi.

İlaçlı tohumdan daha çok verim alındığını da gördüklerini ifade eden Konuksal, dekara 45 kilo verim farkı gördüklerini söyledi.

–        Daireden yardım alınabilir

Doğru tespitin hayati olduğunu belirten Konuksal, üreticilerin tespit ve ilaçlama konusunda Tarım Dairesinden yardım alabileceklerini söyledi.

–        Hastalıklara karşı ilaçlama

Yaprak lekelerine (Hastalıklara) karşı ilaçlı tohumda dekar başına 75 kilo verim farkı gördüklerini belirten Konuksal, hastalıklara dayanıklı çeşitlerin tercih edilmesi ve ekin nöbetinin hastalıklara karşı mücadelede önemli kararlar olduğunu ifade etti.

Proje, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ile Iğdır Üniversitesi Entomoloji uzmanları işbirliğinde sürdürülüyor.

TAE Müdürü Cem Karaca da, geçen üretim sezonunda özellikle yaprak leke hastalıklarının oldukça yaygın görüldüğünü, TAE ve Tarım Dairesi olarak hastalıklara karşı mücadele konusunda üreticilere yönelik eğitimler düzenlediklerini ifade etti.

Eğitimler için bir ekip oluşturulduğunu ifade eden Karaca, “Üreticilerimizin bu hastalık ve zararlılara karşı atmaları gereken ilk adım hastalıktan ari tohum yani sertifikalı tohum ve ekim nöbeti dediğimiz münavebe yöntemini hayata geçirmektir. Böylece tarlalardaki zararlıların ve hastalık kaynaklarının artmasına engel olunabilir” dedi.

TAK/BRT